1936 - 1939 - Friedebert Tuglas - Mały Illimar

Monumentalne dzieło (niemal 400 stron objętości) Friedeberta Tuglasa jeszcze za życia autora zapewniło mu miejsce w poczcie najlepszych pisarzy estońskich. Napisane pięknym poetyckim językiem, ciekawie oddające punkt widzenia dziecka i bogate w niespodziewane wydarzenia.

Jest to kronika jednego roku z najwcześniejszego dzieciństwa autora. Rozpoczyna się, gdy chłopczyk z ledwością ubiera się samodzielnie i je z tej samej miski co matka. Jego ojciec jest zarządcą w pańskim gospodarstwie. Podstawowym zajęciem malca jest obserwowanie dorosłych i zabawa na wolnym powietrzu. Życie w majątku jest szorstkie i wypełnione pracą, choć niczego nie brakuje - jest masarnia, browar, różne warsztaty. Wszystkie zajęcia ludzi podporządkowane są rytmowi pór roku i następującym cyklicznie świętom. Chłopiec nadspodziewanie dużo rozumie, a jeszcze więcej pamięta. W jego oczach zostaje jakby wskrzeszona przeszłość - pańszczyźniane stosunki społeczne, sylwetki i dramaty gospodarzy wiejskich, Żydzi i ruchy mesjanistyczne rozwijające się pod koniec XIX wieku. Autorowi udało się w uroczy sposób sportretować własne dzieciństwo, ale też nie ominął on tematów trudnych i brutalnych, o ile tylko było je w stanie dostrzec i zrozumieć małe dziecko.

Książka nie była tłumaczona z języka estońskiego, ale z rosyjskiego przekładu. Mimo to, tłumaczka w pełni oddała poetyckie piękno, rytm i budowę powieściowego oryginału

1957 - Marcel Pagnol -Chwała mojego ojca. Zamek mojej matki

Pierwsze dwa tomy autobiograficznej serii wspomnień z dzieciństwa znanego francuskiego filmowca, dramaturga i nowelisty Marcela Pagnola. Ich tłem jest Francja przełomu XIX i XX wieku, epoka gwałtownego rozwoju wiedzy i techniki, a zarazem schyłku kultury pasterskiej i wszechwładzy religii. Opowieść Marcela Pagnola nie koncentruje się jednak na najważniejszych wydarzeniach tego okresu, ale na losach przeciętnej inteligenckiej rodziny postrzeganych oczami małego Marcela. Chłopiec próbuje rozgryźć tajemnicę narodzin młodszego braciszka, a podczas rodzinnych spacerów po parku z ciocią Różą wkłada mnóstwo wysiłku, żeby trafić kamieniem w kaczkę. Zbliżający się wyjazd na wieś w rodzinne strony ojca staje się dla Marcela poważnym sprawdzianem jego niezachwianej wiary w ojca.

1959 - Laurie Lee - Cydr z Rosie

"Cydr z Rosie" to pierwsza część autobiograficznej trylogii autorstwa Laurie Lee. Po raz pierwszy książka ta została wydana w Wielkiej Brytanii w 1959 roku. Na amerykańskim rynku pojawiła się rok później pod zmienionym tytułem: "Schyłek dnia: Chłopięce lata za zachodzie Anglii". Na całym świecie rozeszła się w ponad 6 milionach egzemplarzy. Trzykrotnie została ekranizowana. Niedawno ukazało się jej wznowienie w Polsce.

Autor snuje swoją opowieść odtwarzając z pamięci (po wielu dziesięcioleciach) wydarzenia najwcześniejszego dzieciństwa z godną podziwu starannością, poetycką wyobraźnią i nutą nostalgii za czasami, do których już nie ma powrotu. Laurie podzielił swoje wspomnienia na tematyczne rozdziały, w których nie trzymając się w ogóle chronologii opisuje wydarzenia od przybycia swojej rodziny na wzgórza Cotswolds, tuż przez końcem I wojny światowej, aż do pierwszych nieśmiałych doświadczeń inicjacyjnych w wieku 11 lub 12 lat.

Mały Lollo wychowywał się w wyjątkowo licznej rodzinie, pośród otaczających go starszych sióstr, opiekuńczej choć nieco roztargnionej matki i dwojki braci, ale nigdy nie doświadczył męskiego autorytetu, bo wychowywał się bez ojca. Był dla samego siebie środkiem świata, ale też powoli jako przyszły poeta inkorporował w sobie zasłyszane historie o mieszkańcach wsi tj. historię życia wiecznie skłóconych starszych dam zamieszkujących jedno domostwo, wciągającej i żarliwej wiejskiej religijności, dorocznych wyjazdów kościelnej scholi, kolędowania od domu do domu w tęgim mrozie. Jego twórcza dziecięca wyobraźnia pełna była niesamowitych wspomnień o czterej wujach - żołnierzach, potwornym koźle i nocnych zabójcach napadających przyjezdnych przy karczmie, które były podsycane licznymi dziecięcymi strachami i nękających małego chłopca chorobami, w których majacząc tygodniami leżał nieprzytomny.

"Cydr z Rosie" to książka wehikuł-czasu, nostalgiczny powrót do lat chłopięcych

1959 - Wiktor Draguński - Przygody Dyzia

Dyzio Korabczyk to siedmiolatek mieszkający z mamą i tatą w Moskwie. Wraz z najlepszym przyjacielem Michałem i innymi dziećmi lubi bawić się w kosmonautów, chodzić do cyrku i nad wodę. Ale jak na chłopca o wielkiej wyobraźni i niespożytej energii przystało, często pakuje się w przeróżne kłopoty. Czasami bywa trochę roztargniony i zapominalski. Najczęściej jednak okazuje się uczynnym i wrażliwym, choć trochę naiwnym małym marzycielem. Wszystkie swoje przygody opisuje w 42 opowiadaniach, prostymi słowami, w niewyszukany i bezpośredni sposób, ale też z odrobiną magii i poezji.

Mimo upływu wielu dekad, zmian ustroju i mentalności ten zbiór opowiadań nie zestarzał się. Czterdzieści pięć krótkich historii skrzy się humorem i nierzadko wzrusza do łez. Charakterystyka chłopca jest mistrzowska. Autor zawarł w tych opowiadaniach tak wiele miłości do swego jedynaka (prototypem postaci był pierworodny syn autora Dionizy) oraz niezwykłych wydarzeń i opisów, że po przeczytaniu chce się do nich wracać, bo na zawsze pozostawiają miłe wspomnienie, od którego uśmiech na twarzy pojawia się sam

1960 - Harper Lee - Zabić drozda

1963 - John Wyndham - Chocky

1970 - Władysław Krapiwin - Cień karaweli

1970 -Susan Hill - Jestem królem zamku

1970 - Michel Tournier - Król Olch

1972 - Władysław Krapiwin - Chłopiec ze szpadą

1977 - Steven King - Lśnienie

1979 - Michael Ende - Niekończąca się historia

1985 - Orson Scott Card - Gra Endera

1987 - Paweł Huelle - Weiser Dawidek

1994 - Paweł Sanajew - Pochowajcie mnie pod podłogą

1996 - Frank McCourt - Popiół i żar. Wspomnienie

2001 - Brady Udall - Cudowne życie Edgara Minta

2001 - Niccolo Ammaniti - Nie boję się

2010 - Emma Donoghue - Pokój